Само 4% од македонските домаќинства имаат доволно пари да ги задоволат месечните потреби, едвај 1% имаат целосна доверба во судството, а 2% во партиите, додека ниски 10% од граѓаните имаат надеж дека економската состојба во земјава во следните две години ќе се подобри. Ова се горе-долу најеклатантните наоди од најновото истражување за Северна Македонија што го спроведе Меѓународниот републикански институт (ИРИ) во периодот април – мај 2023, коишто ја покажуваат поразителната состојба во македонското општество и бесперспективноста што ја чувствуваат граѓаните.
Минорни 2% од испитаниците одговориле дека економската состојба во нивното семејство се подобриле за една година, додека кај 9% е донекаде подобрена. Но, затоа, кај 39% домаќинства ситуацијата е непроменета, а кај цели 50% е влошена, и тоа кај 21% доста влошена.
Дека државата оди во погрешен правец, сметаат повеќе од половина, или точно 56% од анкетираните граѓани. Ова е речиси идентична бројка како во октомври 2022, но затоа пак процентот на граѓани што не е среќен со тоа како се движи земјава е двојно повисок во однос на март 2021 (28%), додека анкетата од ноември истата година покажала 30%. Според најновата анкета, само 14% граѓани мислат дека Македонија се движи во вистинска насока, додека 29% од граѓаните се неутрални.
75% од граѓаните не им веруваат на политичките партии
За една четвртина од граѓаните најгорлив проблем со којшто се соочува државата е сиромаштијата и нискиот животен стандард, за 24% граѓани тоа се високите цени, 23% сметаат дека е економската ситуација, 20% имаат најголема мака со ниските плати или пензии, 18% со невработеноста… А на прашањето пак, дали владата на Димитар Ковачевски е посветена на решавање на најголемите проблеми што ги имаат истакнато анкетираните, цели 77% сметаат дека тоа не е така, односно 40% велат дека Владата воопшто не ги решава проблемите на граѓаните, додека 37% сметаат дека во принцип, не.
Кога станува збор за поединечни членови на Владата, на прашањето од ИРИ “Кои три министри најдобро работат?“, 51% од граѓаните одговориле дека никој не работи добро во Владата, додека на 9% од испитаниците прв избор им е премиерот Димитар Ковачевски, а на 4%, министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски. За Спасовски вкупно 12% од анкетираните се изјасниле дека најдобро работи, за Ковачевски 11%, за Бујар Османи 9%, за Артан Груби 7%, итн. На прашањето пак, „Кои три министри во Владата не работат како што треба“, за Артан Груби вкупно се изјасниле 17% од испитаниците, за премиерот Ковачевски 14%, за Бујар Османи 11%, додека 34% граѓани сметаат дека целата влада не си ја работи добро работата.
Македонските граѓани се генерално разочарани од политичките партии, поточно 46% во голема мера не им веруваат, 29% претежно не им веруваат, 22% донекаде им веруваат, додека само 2% имаат голема доверба во политичките партии. На ниво на статистичка грешка е и целосната доверба во судството и обвинителствата, по 1%, додека донекаде им веруваат само 18%, односно 17% од граѓаните респективно.
Меѓутоа, и покрај големата недоверба во политичките партии, две третини од граѓаните, или точно 65% се изјасниле дека би гласале на парламентарните избори кога би се одржале веќе следниот викенд. Поточно, 31% би излегле сигурно, а 34% веројатно би излегле да гласаат, додека само 8% се изјасниле дека дефинитивно не би гласале на изборите доколку би се одржале веднаш.
За ВМРО-ДПМНЕ би гласале 19% од анкетираните, исто како што се изјасниле и во октомври лани, додека за СДСМ би гласале 11%, исто така идентично како и во октомври. За ДУИ би гласале 8% од испитаниците, за Алијанса за Албанците 5%, за БЕСА 4%, Левица 4%, итн.
Сите битни политичари се во “нето негатива“ кај граѓаните
И покрај тоа што политичките партии, и од владејачката гарнитура и од опозицијата, вчера кога беше објавена анкетата на ИРИ побрзаа да се фалат прикажувајќи ги резултатите онака како што ним им одговара, бројките не лажат: граѓаните имаат многу лошо мислење практично за сите водечки политичари во државата. Конкретно, најдобро поминал претседателот Стево Пендаровски, за кого што 12% се изјасниле дека имаат многу поволно мислење, 26% имаат донекаде поволно мислење, а 59% имаат неповолно мислење (во коишто 36% крајно неповолно и 23% донекаде неповолно).
Пребеганиот поранешен премиер Никола Груевски, верувале или не, е втор на “листата на популарноста“, иако речиси пет години не е ниту во земјава: 30% од граѓаните имаат поволно мислење за него, а 66% неповолно, односно 51% крајно неповолно.
Актуелниот премиер, пак, Димитар Ковачевски добил крајно поволна оценка кај 8% од испитаниците, додека донекаде поволно за него се изјасниле 17% граѓани. Донекаде неповолно за Ковачевски мислат 20%, а крајно лошо го оценуваат 51% од анкетираните граѓани од страна на ИРИ. На лидерот на владејачката ДУИ, Али Ахмети вкупна поволна оценка му дале 16% испитаници, додека генерално неповолно го оценуваат 80% од граѓаните, при што 68% со крајно неповолно.
Ако се пресмета “нето поволноста“ на политичарите, односно кога ќе се одземат процентите на неповолното мислење од оние на поволното, најлошо поминува лидерот на Алтернатива, Африм Гаши, кој е во минус 71, зад Али Ахмети со – 65, претседателот на парламентот Талат Џафери со -65, додека најдобра “нето оценка“ имаат Пендаровски, Груевски и лидерот на опозициската ВМРО – ДМНЕ Хриситјан Мицкоски, -21, -36 и -37 респективно. Битно е дека сите битни политичари се во нето негатива кај граѓаните, односно кај никого не е случај поволната оценка да е поголема од неповолната.
Речиси 80% се за членство во ЕУ, но половина граѓани не го поддржуваат моменталниот преговарачки процес
Што се однесува до поддршката на евроинтеграциите на Северна Македонија, во најновава анкета на ИРИ 79% граѓани се изјасниле дека се за тоа земјава да стане членка на ЕУ, 17% се против, додека 4% не знаат или не одговориле. Интересно е што од октомври лани до сега, и покрај големите отстапки што треба да ги прави државава во однос на бугарските барања, пораснала поддршката за членство во ЕУ, од 73% на 79%, иако тогаш во однос на ноември 2021 била падната за цели 11 процентни поени, од 84%.
Дека земјава ќе стане членка на ЕУ во следните пет години веруваат 22% од анкетираните, 27% мислат дека тоа ќе се случи за 6-10 години, 28% очекуваат членство за повеќе од 10 години, додека 17% од македонските граѓани не веруваат дека било кога земјава ќе стане член на европскиот клуб. Во однос на октомври лани, процентот на песимистите е намален од 23% на 17%, додека на оние што се најголеми оптимисти за брзо влегување во ЕУ пораснал од 20% на 22%.
Почнувањето на преговарачкиот процес со преговарачка рамка предложена од Франција целосно го поддржуваат 12% од граѓаните, а делумно 29%, додека 33% воопшто не го поддржуваат. Вкупно 50% од граѓаните не го поддржуваат всушност преговарачкиот процес под овие услови. Високи 64% не го поддржуваат внесувањето на бугарството малцинство во Уставот, за разлика од 56% колку што се изјасниле против минатиот октомври. Само 10% велат дека се согласуваат целосно со тоа, а 20% делумно поддржуваат.
За тоа која земја е најголем поддржувач на пристапувањето на Македонија кон ЕУ, 32% се изјасниле дека тоа е Германија, за 19% тоа е Хрватска, 14% мислат дека е Словенија, 11% Франција, итн. Убедливо, најголем кочничар на македонската евроинтеграција за граѓаните, 66% од нив, е Бугарија, за 29% тоа е Грција, а за 16% Франција.
Членството во НАТО пак, го поддржуваат 73% од граѓаните, 21% се против, а 5% не знаат/не одговориле. Во октомври лани 72% го поддржале членството во Алијансата, а 24% биле против, што значи дека има благ пораст во поддршката на македонското членство.
